Οι μπασκετικοί… πρέσβεις που χάθηκαν στο χρόνο (Μέρος 1ο)

Καλοί οι… μεγάλοι, καλές και οι επιτυχίες τους, όμως το ελληνικό μπάσκετ μετρά ακόμα αρκετούς και δυστυχώς για πολλούς, άσημους εκπροσώπους στην Ευρώπη από το τα τέλη της δεκαετίας του ’70 και έπειτα.

Συνολικά, 22 εγχώριες ομάδες έχουν αγωνιστεί έστω και μια φορά σε διοργάνωση της FIBA ή της EuroLeague, ενώ τέσσερις από αυτές μέτρουν τουλάχιστον 40 συμμετοχές (Παναθηναϊκός με 54, ΑΕΚ με 44, Ολυμπιακός με 42 και Άρης με 40).

Παρ’ όλα αυτά, εμείς θα κάνουμε μια απόπειρα υπενθύμισης των λιγότερο… λαμπερών συλλόγων που φόρεσαν, έστω και ελάχιστα, το ευρωπαϊκό κουστούμι. Συγκεκριμένα, θα σας παρουσιάσουμε τις 11 από τις 12 ομάδες που μετρούν μονοψήφιο αριθμό συμμετοχών μέχρι σήμερα, με μόνη εξαίρεση τον Προμηθέα, ο οποίος βρίσκεται αυτή την στιγμή εντός της μπασκετικής μας καθημερινότητας.

Στο σημερινό αφίερωμα, το πρώτο εκ των δύο, θα αναβιώσουμε τις πορείες των πέντε ομάδων του Λεκανοπεδίου, ενώ στο δεύτερο μέρος θα διευρύνουμε τους ορίζοντες μας και στην υπόλοιπη Επικράτεια.

Πρώτα απ’ όλα βέβαια, μια πρόχειρη ταξινόμηση των διοργανώσεων του χθες και του σήμερα με βάση την δυναμικότητα τους είναι απαραίτητη, καθώς λόγω των πρακτικών της παγκόσμιας ομοσπονδίας, είναι πάρα πολύ εύκολο να χαθείς στην… μετάφραση.

Νήαρ Ηστ

Κύπελλο Κόρατς 1999-2000, 2000-2001

Η ιστορική ομάδα της Καισαριανής, επί χρόνια σταθερή πηγή φερέλπιδων μονάδων (Τσαρτσαρής, Καϊμακόγλου, Ταπούτος, Ξανθόπουλος είναι μερικά ενδεικτικά ονόματα) μπορεί εν έτει 2020 να περιπλανάται στις τοπικές κατηγορίες της Αθήνας, ωστόσο η αρχή της χιλιετίας την βρήκε με άρωμα… ευρωπαϊκό, επί δύο συναπτά έτη.

Η αρχή έγινε το 1999, όταν οι ερυθρόλευκοι πήραν το εισητήριο για το κύπελλο Κόρατς, μια μόλις σεζόν μετά την άνοδο τους στην Α1. Η κληρωτίδα τους έφερε στον ίδιο όμιλο με την Καρσίγιακα (Τουρκία), την Σλόβαν (Σλοβακία) και την Σπαρτάκ Σουμπότιτσα, η οποία όμως, όπως και οι έτερες ομάδες από την Σερβία και το Μαυροβούνιο (Μπεοπετρόλ και Ζέλεζνικ), αποχώρησαν από την διοργάνωση. Με δύο νίκες σε τέσσερα παιχνίδια, η Νήαρ Ηστ πέρασε ως δεύτερη μαζί με τους Τούρκους και διασταυρώθηκε με το Περιστέρι των Αργύρη Πεδουλάκη, Κώστα Τσαρτσαρή και Αλφόνσο Φορντ, σχηματίζοντας έναν Ελληνικό «εμφύλιο» στους «32».

Τα προγνωστικά που ήθελαν την ομάδα της Δυτικής Αττικής να επικρατεί επαληθεύτηκαν, καθώς οι Περιστεριώτες επικράτησαν τόσο εκτός (73-80), όσο και εντός έδρας (66-63), για να βάλουν τέλος στα όνειρα της Νήαρ Ηστ, που στηρίχθηκε κατά κόρον στον Κουβανό Αντρές Γκίμπερτ (πρώην παίκτη ομάδας που θα δούμε παρακάτω), στους δύο αμερικανούς, Σέιν Χιλ και Χουάν Εσπινόσα Τζάκσον αλλά και στον Γιώργο Πανταζόπουλο.

Πέραν του Έλληνα γκαρντ, κανείς δεν ήταν παρών την επόμενη σεζόν. Οι ξένοι που τους αντικατέστησαν δεν ήταν του ανάλογου βεληνεκούς, ενώ οι αλλαγές στους γηγενείς παίκτες (αποκτήθηκαν οι Ασημακόπουλος και Βετούλας) δεν αρκούσαν για να κρατήσουν την ομάδα στο ίδιο επίπεδο. Οι ερυθρόλευκοι φλέρταραν με τον υποβιβασμό στο ελληνικό πρωτάθλημα (8-18 ρεκόρ), ωστόσο εκτός συνόρων κάθε άλλο παρά απογοήτευσαν. Όντας η μοναδική εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Κύπελλο Κόρατς (ελέω δημιουργίας EuroLeague), η Νήαρ Ηστ ήρθε αντιμέτωπη με το νέο πρόγραμμα διεξαγωγής του θεσμού, που προέβλεπε και δεύτερο προκριματικό γύρο και οκτώ αντί για 16 ομίλους.

Πήρε εύκολη πρόκριση στην φάση των ομίλων με δύο ευρείες νίκες επί του Αχιλλέα Καϊμακλιού (106-70 στην Κύπρο και 92-60 στην Καισαριανή), όπου και κληρώθηκε στο 5ο γκρουπ, μαζί με τις Μακάμπι Ραμάτ (Ισραήλ), Σλόμποντα (Βοσνία και Ερζεγοβίνη) και Μοντεκάτινι (Ιταλία). Κατέκτησε την πρωτιά με τέσσερις νίκες σε έξι παιχνίδια, όμως η διασταύρωση με την Τριέστε στους «16» αποδείχθηκε αξεπέραστο. Μετά την ήττα με 85-74 στην Ιταλία, το σύνολο του Γιώργου Ζευγώλη κυνηγούσε διαφορά 12 πόντων στην ρεβάνς. Ταπούτος και Πανταζόπουλος έδωσαν… ρέστα (27 και 26 πόντοι αντίστοιχα), όμως ουδείς άλλος δεν ακολούθησε με αποτέλεσμα έναν πικρό αποκλεισμό, παρά τη νίκη με 93-88.

Ιωνικός Νίκαιας

Κύπελλο Κόρατς 1979-80, 1984-85

Οι Νικαιώτες θεωρούνται δίκαια μια από τις πλέον ιστορικές ομάδες του ελληνικού μπάσκετ, ωστόσο εκτός συνόρων μετρούν μόλις δύο παρουσίες, οι οποίες μάλιστα δεν στέφθηκαν με ιδιαίτερη επιτυχία. Η πρώτη συμμετοχή ήρθε την σεζόν 1979-80, όταν ο Ιωνικός, παρόντος του Παναγιώτη Γιαννάκη, χάνει για τρεις πόντους την πρόκριση στους «32», καθώς παρότι επικρατεί της Νιόν με 113-104 στο κλειστό του «Πλάτωνα», ηττάται με 83-95 στην Ελβετία και αποχαιρετά πρόωρα τον θεσμό.

Η δεύτερη ευκαιρία ήρθε το 1984, όμως οι συνθήκες ήταν σαφώς δυσκολότερες, λόγω της αποχώρησης του «Δράκου» το αμέσως προηγούμενο καλοκαίρι με προορισμό τον Άρη. Παρά την ύπαρξη ικανών Ελλήνων παικτών όπως οι Αλεξανδρίδης, Καλαφατάκης και Κατσικάρης, το κενό που άφησε πίσω του ο Γιαννάκης είναι αδυνατό να καμουφλαριστεί. Κόντρα στην Χαποέλ Χάιφα οι Νικαιώτες χάνουν με 74-77 στον Πλάτωνα, προτού υποταχθούν στον επαναληπτικό με 74-112.

Ιωνικός Νέας Φιλαδέλφειας

ULEB Cup (νυν EuroCup) 2003-04

FIBA Europe League (μετέπειτα EuroChallenge, νυν Europe Cup) 2004-05

Μπορεί η οικονομική κατάρρευση να χτύπησε ή μάλλον να… διέλυσε την πόρτα το καλοκαίρι του 2005, ωστόσο πριν από αυτό, ο Ιωνικός Νέας Φιλαδέλφειας πρόλαβε να καταγράψει δύο ιστορικές όπως αποδείχθηκε ευρωπαϊκές συμμετοχές.

Την σεζόν 2003-2004 ήταν ο δεύτερος εκπρόσωπος της Ελλάδας μετά τον Μακεδονικό, όμως σε αντίθεση με τους Κοζανίτες, η πορεία του δεν ήταν ανάλογη. Κληρώθηκε σε όμιλο με τις Λιέτουβος Ρίτας (Λιθουανία), Πρόκομ (Πολωνία), Μπράιτον (Αγγλία), Σπλιτ (Κροατία) και Σολέ (Γαλλία) και τερμάτισε στην τελευταία θέση με τρεις νίκες και επτά ήττες.

Η επόμενη σεζόν βρήκε την ομάδα να μετακομίζει προσωρινά στην Αμαλιάδα και μπροστά στο φάσμα της οικονομικής καταστροφής, η παρουσία στο Europe League της FIBA πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Ολοκλήρωσε τις υποχρεώσεις της στην έβδομη θέση σε όμιλο οκτώ ομάδων, όπου προκρίνονταν οι τέσσερις πρώτοι. Συνολικά, μέτρησε τέσσερις νίκες και δέκα ήττες κόντρα σε Ναχαρίγια (Ισραήλ), Μπεσίκτας (Τουρκία), Μαριουπόλ (Ουκρανία), Ντιζόν (Γαλλία), Ουράλ (Ρωσία), Μπράουσβαϊγκ (Γερμανία) και Πεπίνστερ (Βέλγιο).

Α.Σ. Παπάγου

Κύπελλο Κόρατς 1997-98, 1998-99

Άλλη μια ομάδα της συνοικίας των Αθηνών που μπορεί να διηγείται ένα ευρωπαϊκό ταξίδι, έστω κι αν δεν ήταν μακράς διάρκειας. Εκκινώντας από  την σεζόν 1997-98, οι Αθηναίοι πήραν μέρος στο Κύπελλο Κόρατς, όντας στον πέμπτο όμιλο, με αντιπάλους τις Χαποέλ Αλιόν (Ισραήλ), Ντιναμό Βουκουρεστίου (Ρουμανία) και ΑΕ Λεμεσού (Κύπρος). Παρά τη… βαριά ήττα της τελευταίας αγωνιστικής από την Ντινάμο, η ελληνική ομάδα υπερίσχυσε στην μεταξύ τους ισοβαθμία και προκρίθηκε ως δεύτερη στους «32» του θεσμού, όπου και απέκλεισε την Μπάμπεργκ με μεγάλο πρωταγωνιστή τον Τόνι Χάρις, ο οποίος ήρθε στην θέση του Λόρενς Μότεν, πλαισιώνοντας τον Μόρις Γουντς και πρόλαβε σε τρεις συμμετοχές να σημειώσει 85 πόντους (28.3 μ.ο. ανά αγώνα)!

Παρά την εντός έδρας ήττα με 71-60, το Παπάγου διέλυσε την γερμανική ομάδα στο γήπεδο της με 69-46 και προκρίθηκε πανηγυρικά στους «16», εκεί που όμως λύγισε εν τέλει από την τουρκική Κομπασάν Κόνια, νυν Κόνιασπορ (79-76 νίκη εντός, 55-66 ήττα-αποκλεισμός στην Κόνια). Πέραν των ξένων, καλό θα ήταν να επισημάνουμε και την κομβική συμβολή των γηγένων, με προτεύοντα παραδείγματα τους Διαμαντόπουλο, Λημνιάτη και Υφαντή.

Ο νυν βοηθός του Ηλία Παπαθεωδόρου στην ΑΕΚ αποχώρησε μαζί με τους Χάρις και Γουντς, με αποτέλεσμα η επόμενη χρονιά να χαρακτηρίζεται από μόνιμη αστάθεια. Την ώρα που εντός συνόρων παρέπεε (υποβιβάστηκε στο τέλος της σεζόν), ο ΑΣ Παπάγου κατόρθωσε να προκριθεί ξανά στους «32», ξανά ως δεύτερος από όμιλο με Βόννη (Γερμανία), Σλόμποντα (Βοσνία και Ερζεγοβίνη) και Ζρίνιεβατς (Κροατία).

Όμως, η περσινή πορεία δεν επαναλήφθηκε, καθώς το εμπόδιο της Σιαουλιάι αποδείχθηκε ανυπέρβλητο (74-67 νίκη εντός έδρας, 64-80 ήττα-αποκλεισμός στην Λιθουανία).

Α.Ο. Σπόρτιγκ

Κύπελλο Κόρατς 1979-80, 1980-81, 1995-96, 1996-97, 1997-98

Όντας ένας εκ των ιστορικότερων συλλόγων της ελληνικής επικράτειας και άρρηκτα συνδεδεμένος με τον προσφυγικό λαό, ο Σπόρτιγκ δεν γίνεται να απουσιάζει από την λίστα, όντας μάλιστα η ομάδα του λεκανοπεδίου με τις περισσότερες ευρωπαϊκές συμμετοχές, εξαιρουμένου βεβαίως του κλαμπ των… διψήφιων.

Οι περιπλανήσεις εκτός συνόρων ξεκινούν την περίοδο 1979-80, όταν η ομάδα των Πατησίων αποκλείεται στον πρώτο γύρο του Κυπέλλου Κόρατς από την Μπαϊρότ (νίκη 66-59 στην Αθήνα, ήττα-αποκλεισμός 71-83 στην Γερμανία) ενώ παρόμοια κατάληξη είχε και η προσπάθεια της επόμενης σεζόν, όταν μετά την απευθείας πρόκριση στον δεύτερο γύρο, το εμπόδιο του Ερυθρού Αστέρα ήταν απροσπέλαστο (δύο ήττες, 63-85 εκτός, 69-72 εντός).

Χρειάστηκε να περάσουν 14 χρόνια προκειμένου ο Σπόρτιγκ να βιώσει μια επιτυχία εκτός συνόρων. Την σεζόν 1995-96 οι κυανέρυθροι κατόρθωσαν να βρεθούν στους ομίλους (Top 16), επιβιώνοντας από τρεις προκριματικούς γύρους κόντρα σε ΑΕΚ Λάρνακας (77-61 εντός, 84-84 εκτός), Μονς (92-92 στο Βέλγιο, 107-92 στην Αθήνα), Σολέ (95-76 στα Πατήσια, 71-80 στην Γαλλία). Η κληρωτίδα δεν ήταν ιδιαίτερα βοηθητική προς την ελληνική ομάδα, καθώς η διασταύρωση σε ίδιο όμιλο με Στεφανέλ Μιλάνο (νυν Αρμάνι Ολίμπια), Φενέρμπαχτσε και Εστουντιάντες δεν άφησε πολλά περιθώρια πρόκρισης. Έτσι, παρά τον αποκλεισμό και την τελευταία θέση στο γκρουπ, η παρέα των Ουίγκινς και Κόστνερ έμεινε στα χρονικά ως η πρώτη που κατάφερε να σπάσει την… κατάρα των ηττών.

Την επόμενη χρονιά, με ανανεωμένο σύστημα διεξαγωγής αλλά και ανανεωμένο ρόστερ, ο Σπόρτιγκ πραγματοποίησε την καλύτερη πορεία στην ιστορία του. Αφού βρέθηκε απευθείας στον δεύτερο γύρο (πλέον ήταν η φάση των ομίλων), πέρασε… αέρα (6-0) από γκρουπ με Σαμάρα (Ρωσία), Πλάνια (Σουηδία) και Πριεβίντζα (Σλοβακία). Ύστερα, η αθηναϊκή ομάδα κατάφερε να βγει αλώβητη από μια επική σειρά κόντρα στην Μακάμπι Ρισόν (ήττα 62-61 στο Ισραήλ, νίκη-πρόκριση 79-76 στην Ελλάδα), προτού γνωρίσει τον αποκλεισμό στους «16» από την Ρόμα (νίκησε στην ρεβάνς 81-76 αλλά δεν κατάφερε να υπερκαλύψει το 78-66 της Ρώμης). Πρωτεργάτης εκείνων των προσπαθειών από πλευράς έμψυχου δυναμικού ήταν ο εξαιρετικός Κουβανός ψηλός -και μετέπειτα παίκτης της Νήαρ Ηστ- Αντρές Γκιμπέρτ (19.2 πόντοι, 10.7 ριμπάουντ μ.ο.), ο οποίος βέβαια είχε σημαντικές βοήθειες από τους Χένρι, Αβδαλά και Γάκη.

Η τελευταία ευρωπαϊκή εμπειρία του Σπόρτιγκ ήρθε το 1998, όταν και βρέθηκε απευθείας στους ομίλους, όμως τερμάτισε τελευταίος σε γκρουπ με Μπόμπρεκ (Πολωνία), Τσέρνο Μόρε (Βουλγαρία) και Τούμποργκ (Τουρκία).